januari 2003

Met relatie gelukkiger en gezonder
Alleen leven is een riskante sport
door Ingrid Sikking

Hoe 'happy' singles ook kunnen zijn, vrijwel iedereen ziet een relatie als ideaal. En terecht, want uit onderzoeken blijkt dat mensen met een partner gezonder, rijker én gelukkiger zijn. Sturen dus, die Valentijnskaart.

Elk jaar verbreken 200.000 mensen die getrouwd zijn of samenwonen hun relatie. Hij bleek toch niet zo trouw te zijn, zo spannend of begripvol. En zij was na de eerste verliefdheid helemaal niet meer attent, sexy en behulpzaam. Teleurstelling, woede, verdriet.

Niet voor niets staat een scheiding in de top-10 van stressveroorzakers. 'Dit nooit meer', roept menigeen na de breuk. Om vervolgens toch weer een nieuwe relatie aan te gaan. Eenderde van de mensen woont na een jaar al weer samen. Na zes jaar deelt driekwart van de mensen het huis weer met een ander.

,,Goed zo'', zegt Ruut Veenhoven, hoogleraar sociologie aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, die zich heeft gespecialiseerd in het thema geluk. Hij wijst op tal van onderzoeken waaruit blijkt dat mensen die samenwonen of getrouwd zijn, gelukkiger, gezonder en rijker zijn dan alleenstaanden.

De reden? Hoe gezonder, rijker en gelukkiger je bent, des te beter je in de markt ligt en hoe groter de kans dus op een relatie. Maar naast dit selectiemechanisme is er meer aan de hand. Dat mensen met een relatie beter gedijen is ook daadwerkelijk een effect van die relatie.

Er wordt wel eens gezegd dat achter ieder succesvol persoon, een sterke man of vrouw staat. ,,Mensen met een partner zijn dikwijls sociaal sterker, omdat zij worden gecorrigeerd door hun partner. Partners voeden elkaar op. Een man die altijd over zijn baas loopt te zeiken, krijgt raad van zijn vrouw ook eens naar zichzelf te kijken. Mensen met een partner groeien, juist doordat zij worden gecorrigeerd, in hun functioneren. En dat maakt hen gelukkiger'', zegt Veenhoven.

Kunnen vrienden of ouders deze corrigerende rol niet ook vervullen? ,,Minder goed'', meent de hoogleraar. ,,Van vrienden pik je niet alles. Die kijken dus wel uit wat zij zeggen. En je moeder zou jou nog wel willen opvoeden, maar die is veel te bang dat jij dan niet meer langskomt. Van een partner kunnen mensen veel meer hebben. Je bent tot elkaar veroordeeld. Dan kun je wel wat gewicht in de schaal leggen. Het is bovendien ook in jouw belang dat die ander zijn gedrag verbetert.''

Dat mensen met een vast maatje beter gedijen, komt niet alleen doordat zij elkaar corrigeren, maar ook doordat zij elkaar steunen. ,,Er is iemand om bij uit te huilen'', zegt psycholoog Sybille Labrijn, die voor haar boek 'En nu alleen de liefde nog' talloze alleenstaanden interviewde over het gemis van een partner. ,,Gedeelde smart, is halve smart. Als iemand met je meeleeft, kun je je ellende beter dragen. Je voelt je gesteund doordat de ander jou kent en precies weet waarom je treurt.''

Ook seksualiteit is een factor die maakt dat mensen met een relatie gezonder en gelukkiger zijn, meent Labrijn. ,,Mensen met een vaste partner worden vaker aangeraakt en dat dat heel goed is, blijkt wel uit het feit dat baby's die niet worden gestreeld, meer risico lopen te overlijden. Mensen hebben behoefte aan intimiteit en seks.''

Na een avond uit is seks misschien ook wel voorhanden, maar er is volgens de psycholoog een verschil tussen vrijen met een onbekende en een vaste partner. ,,Dat eerste kan heel opwindend zijn, maar mensen voelen zich ook wel onzeker. Seks met iemand met wie je ook wel wil ontbijten, is ontspannender en meestal bevredigender. Aan je vaste partner durf je eerder te zeggen wat je fijn vindt.''

Bovendien zijn de leefgewoonten van getrouwde of samenwonende mensen anders. Die zijn over het algemeen verantwoorder dan die van alleenstaanden. Wie alleen woont, zal eerder snel een broodje eten of een pizza bestellen dan voor zichzelf een vitaminerijk driegangen menu bereiden. Een alleenstaande wordt niet dagelijks gesommeerd nou eindelijk eens te stoppen met roken. En waar het drankgebruik van stellen beperkt blijft tot dat glaasje wijn aan tafel, grijpt een alleenstaande sneller naar de fles. Om eenzaamheidsgevoelens weg te drinken of omdat er op plekken waar je mensen kunt ontmoeten, nu eenmaal al snel een biertje wordt aangeboden.

Het gevolg: ernstig overgewicht komt vooral voor bij gescheiden mannen. Zware drinkers vinden we met name onder ongehuwde en gescheiden mannen en met name gescheiden mannen en vrouwen zijn fervente rokers.

Al deze factoren maken dat samenleven niet alleen gelukkiger en gezonder maakt, het verhoogt ook nog eens de levensverwachting. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laten zien dat gehuwde mannen gemiddeld ongeveer vier jaar langer leven dan ongehuwde mannen en zo'n drie jaar langer dan gescheiden mannen. Hoewel het huwelijk bij vrouwen minder sterke effecten op de levensverwachting heeft - vrouwen letten beter op hun gezondheid en hebben meestal een groter sociaal netwerk - worden gehuwde vrouwen toch zo'n twee jaar ouder dan ongebonden seksegenoten.

Het hogere sterfterisico van niet-gehuwden heeft voor een groot deel te maken met leefstijl. Hart- en vaatziekten, veroorzaakt door ongezonde leefgewoonten, komen relatief veel voor bij alleenstaanden. Opvallend is echter dat de verschillen gelden voor vrijwel alle doodsoorzaken. Ook voor doodsoorzaken die niets te maken hebben met de gezondheid, zoals moord, doodslag, zelfmoord en ongelukken in het verkeer, geldt dat gehuwden het minste risico lopen.

Er zijn dus waarschijnlijk weinig dingen zo goed voor ons welbevinden als een relatie. Reden genoeg om met hem of haar in zee te gaan, zou je zeggen. Maar zo denkt lang niet iedereen erover, zo blijkt uit de cijfers. Die laten zien dat het afgelopen vijf jaar het aantal eenpersoonshuishoudens alleen maar is gegroeid, met gemiddeld 40.000 per jaar. Nederland kent nu 2,4 miljoen alleenstaanden, nog los van de alleenstaanden met thuiswonende kinderen.

Dat aantal groeit volgens de CBS-beramingen tot ruim 3,3 miljoen in 2030. Sociaal demograaf Jan Latten van het CBS: ,,Mensen zijn tegenwoordig kritisch en nemen geen genoegen meer met een relatie die te weinig toevoegt aan het leven. Vrouwen zijn financieel zelfstandig en hoeven voor het geld niet meer bij hun man te blijven. Vrouwen werken ook, hun opleidingsniveau wordt steeds hoger. Relaties zijn daardoor steeds minder gebaseerd op financiën, maar juist op emotie, op liefde.''

Kritische dertigers die niet met de eerste de beste genoegen willen nemen, pochen met de uitdrukking happy single en tonen aan dat je als alleenstaande ook, of liever juist, een enerverend leven kunt hebben. Een uitgebreid sociaal netwerk van vrienden en vriendinnen die je op elk moment van de dag kunt bellen voor raad, steun of lol. Weergaloze vrijheid, doen waar jij zin in hebt, je nooit aan andermans troep storen en niet naar huis hoeven bellen als het in de kroeg nog veel te gezellig is. Het leven van singles is zo slecht nog niet.

Toch wil uiteindelijk vrijwel iedereen een vaste relatie. Slechts twee tot drie procent van de mensen is echt vrijgezel, aldus Latten. ,,Zij hebben nooit een relatie gehad en willen ook geen partner. Het gaat dus om uitzonderingen: bijna alle mensen verlangen naar de ware en hebben die droom.''

Volgens Ruut Veenhoven heeft dit verlangen een evolutionaire achtergrond. ,,Je voortplantingskansen zijn als je alleen bent minder groot. En een kat kan dat nestje nog wel alleen grootbrengen, maar voor het opvoeden van mensen is het gewenst met zijn tweeën te zijn. Dat zal wel tot gevolg hebben gehad dat de meest maatjes gerichte types zijn uitgeselecteerd.''

Een natuurlijke drift dus, maar er is meer. Gevraagd naar hun toekomstplannen geeft van de 18- tot 24-jarigen maar liefst 97 procent aan te willen samenwonen of trouwen. Maar ook bij 40'ers, bij wie de vraag wel of geen kinderen (bij vrouwen) niet meer aan de orde is, geeft nog altijd ongeveer de helft aan het huis te willen delen. En van die andere helft is veruit de meerderheid uit op een lat-relatie. Psycholoog Labrijn heeft hier wel een verklaring voor: ,,We hebben een diepgewortelde behoefte om door en door gekend te worden. Om ook zonder ons masker te worden geaccepteerd.''

Hoe gelukkig het single-bestaan ook kan zijn, het advies luidt toch: zoek een partner en houdt de relatie in stand. Mits deze goed is. Volgens Ruut Veenhoven moeten mensen niet koste wat kost bij elkaar blijven. ,,Uit onderzoek blijkt dat mensen met een relatie die zij zelf als slecht bestempelen ongelukkiger zijn dan mensen zonder relatie. Als mensen niet gelukkig zijn in hun relatie, uit elkaar gaan en vervolgens een beter passende partner kiezen, zal dat hen mogelijk gelukkiger maken.''

Meerdere lange relaties na elkaar is meer en meer de trend. ,,En daartussen zijn mensen tijdelijk single'', aldus Jan Latten. ,,Mensen schiften op deze manier en zitten niet meer voor het leven aan iemand vast, als dat niet bevalt. Wees kritisch, ga voor kwaliteit. Daardoor blijven die relaties over van mensen die gelukkig met elkaar zijn.''

Het aantal singles neemt weliswaar toe, maar dat zijn vooral tijdelijke singles. Veenhoven: ,,Single zijn kan dan nog zo in zijn, aan de aangeboren behoefte een partner te vinden, verandert uiteindelijk niets. Dat is maar goed ook. Alleen leven is een riskante sport.''

***

Lees hier de ervaringen van twee singles die toch weer een relatie zijn aangegaan:
Tom Bottema (35): Hamburgers en bier
Pamela Hes (45): Een goede aanvulling

Bron:
AD.nl gezondheid